Праздник
1 праздник
См. также в других словарях:
ПРАЗДНИК — [зн] праздника, м. 1. В религиозном обиходе день (или несколько дней подряд), посвященный памяти какого–н. религиозного (исторического или легендарного) события или так наз. святого (церк.). Праздник пасхи. Праздник кущей. 2. День торжества в… … Толковый словарь Ушакова
ПРАЗДНИК — противопоставленный будням (повседневности) отрезок времени, характеризующийся радостью и торжеством, выделенный в потоке времени в память, или в честь кого или чего либо, обладающий сущностной связью со сферой сакрального, отмечаемый в… … Энциклопедия культурологии
Праздник — П. Господня существовал уже в IV в., что указывает на ещеболее раннее его происхождение. Св. Елена, мать Константина Вел.,построила на горе Фаворе храм в честь П. господня, разрушенный Саладиномв XIII в. В VIII в. св. Иоанн Дамаскин и Козьма… … Энциклопедия Брокгауза и Ефрона
ПРАЗДНИК — ПРАЗДНИК, а, муж. 1. День торжества, установленный в честь или в память кого чего н. Первомай п. весны. 2. День или ряд дней, отмечаемых церковью в память религиозного события или святого. В день храмового праздника. Престольный п. (в честь… … Толковый словарь Ожегова
ПРАЗДНИК — в архаичной мифопоэтической и религиозной традиции временной отрезок, обладающий особой связью со сферой сакрального, предполагающий максимальную причастность к этой сфере всех участвующих в П. и отмечаемый как некое институциализированное (даже… … Энциклопедия мифологии
Праздник — Праздник ♦ Fête Особый момент, часто заранее вписанный в календарь в память о другом, который принято отмечать; первоначально – повод к благоговению, затем – к радостному времяпрепровождению. В наше время последний повод все заметнее… … Философский словарь Спонвиля
Праздник — см. Торжество (Источник: «Афоризмы со всего мира. Энциклопедия мудрости.» www.foxdesign.ru) … Сводная энциклопедия афоризмов
праздник — праздник. Произносится [празник] … Словарь трудностей произношения и ударения в современном русском языке
праздник — сущ., м., употр. часто Морфология: (нет) чего? праздника, чему? празднику, (вижу) что? праздник, чем? праздником, о чём? о празднике; мн. что? праздники, (нет) чего? праздников, чему? праздникам, (вижу) что? праздники, чем? праздниками, о чём? о… … Толковый словарь Дмитриева
праздник
1 праздник
См. также в других словарях:
ПРАЗДНИК — [зн] праздника, м. 1. В религиозном обиходе день (или несколько дней подряд), посвященный памяти какого–н. религиозного (исторического или легендарного) события или так наз. святого (церк.). Праздник пасхи. Праздник кущей. 2. День торжества в… … Толковый словарь Ушакова
ПРАЗДНИК — противопоставленный будням (повседневности) отрезок времени, характеризующийся радостью и торжеством, выделенный в потоке времени в память, или в честь кого или чего либо, обладающий сущностной связью со сферой сакрального, отмечаемый в… … Энциклопедия культурологии
Праздник — П. Господня существовал уже в IV в., что указывает на ещеболее раннее его происхождение. Св. Елена, мать Константина Вел.,построила на горе Фаворе храм в честь П. господня, разрушенный Саладиномв XIII в. В VIII в. св. Иоанн Дамаскин и Козьма… … Энциклопедия Брокгауза и Ефрона
ПРАЗДНИК — ПРАЗДНИК, а, муж. 1. День торжества, установленный в честь или в память кого чего н. Первомай п. весны. 2. День или ряд дней, отмечаемых церковью в память религиозного события или святого. В день храмового праздника. Престольный п. (в честь… … Толковый словарь Ожегова
ПРАЗДНИК — в архаичной мифопоэтической и религиозной традиции временной отрезок, обладающий особой связью со сферой сакрального, предполагающий максимальную причастность к этой сфере всех участвующих в П. и отмечаемый как некое институциализированное (даже… … Энциклопедия мифологии
Праздник — Праздник ♦ Fête Особый момент, часто заранее вписанный в календарь в память о другом, который принято отмечать; первоначально – повод к благоговению, затем – к радостному времяпрепровождению. В наше время последний повод все заметнее… … Философский словарь Спонвиля
Праздник — см. Торжество (Источник: «Афоризмы со всего мира. Энциклопедия мудрости.» www.foxdesign.ru) … Сводная энциклопедия афоризмов
праздник — праздник. Произносится [празник] … Словарь трудностей произношения и ударения в современном русском языке
праздник — сущ., м., употр. часто Морфология: (нет) чего? праздника, чему? празднику, (вижу) что? праздник, чем? праздником, о чём? о празднике; мн. что? праздники, (нет) чего? праздников, чему? праздникам, (вижу) что? праздники, чем? праздниками, о чём? о… … Толковый словарь Дмитриева
Святы и абрады беларусаў
СВЯТЫ – сукупнасць звычаяў і абрадаў. Узніклі ў першабытнам грамадстве. Былі звязаны з каляндарным (гуканне выясны, грамніцы) ці зямельнымі цыкламі. Падзяляюцца на рэлігійныя, сінкрэтычныя і безрэлігійныя. Рэлігійныя святы – царкоўныя, у прыватрасці хрысціянскія (раство Хрыстова). Сінкрэтычнымі святамі (мелі рэлігійныя і безрэлігійныя элементы) былі традыцыйныя каляндарная народныя святы (каляды, масленіца, купалле і інш.). Да безрэлігійнай часткі народных свят належылі шматлікія гульні, асабліва на каляды, масленіцу, купалле. У час народных свят спявалі народна-каляндарныя і сямейныя песні, выконвалі творы народнай харэаграфіі. У народна-каляндарных святах, асабліва ў калядах, ёсць элемент Народнага тэатра, а рэлігійныя элементы звязаны са старажытна абрадавымі дзеяннямі. Значная частка рэлігійных элементаў з’явілася пад уплывам царквы, якая да народных свят прымыкоўвала хрысціянскія (да каляд раство Хрыстова, да валачобнага свята – Вялікдзень, да купалля – свята Іаана Прадцеча). У другой палове 19 ст.- пачатку 20 ст. роля рэлігійных элементаў у народных святах паступова змяншалася. Некаторыя з іх, асабліва старыя абрадавыя дзеянні, сталі безрэлігійнымі тэатралізаванымі дзеяннямі, святочнай забавай.
АБРАДЫ – сукупнасць традыцыйных умоўных дзеянняў, што сімвалічна выражаюць і замацоўваюць адносіны людзей да прыроды і паміж сабой, іх паводзены ў важных жыццёвых сітуацыях, якія сістэматычна паўтараюцца. Абрады – састаўная частка традыцыйна-бытавой культуры народа. Утрымліваюць у сабе элементы песеннага, харэаграфічнага, драматычнага, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Зарадзіліся ў першабытным грамадстве, калі людзі імкнуліся заклінаннямі ўздзейнічаць на незразумелыя з’явы прыроды.
Абрады былі звязаны з гаспадарчай дзейнасцю, бытавымі ўмовамі, грамадскімі адносінамі і падзяляліся на каляндарна-вытворчыя (земляробчыя, паляўнічыя, жывёла гадоўчыя, рыбалоўныя), сямейна-бытавыя (вясельныя, радзіныя, пахавальныя), грамадскія і царкоўныя.
Большасць беларускіх абрадаў старажытнага паходжання ўзніклі на агульнай усходне-славянскай глебе. Старажытная абраднасць ляжыць у аснове калядавання, масленіцы, шчадравання, абрадаў купальскай ночы і інш. Многія абрады звязаны з культам продкаў (дзяды, радаўніца), расліннасці.
Асаблівасць беларускіх абрадаў – перапляценне ў іх аграрна-бытавых, язычніцкіх і хрысціянскіх элементаў. Царква імкнулася забараніць народныя абрады або прыстасаваць іх да патрэб рэлігійнага культу, асобным абрадам вяселля, радзін, пахавання і інш.. Надаць рэлігійны змест. Абрады ў аснове сваёй захавалі народную спецыфіку і нацыянальны каларыт, суправаджаемыя песнямі, танцамі, замовамі, карагодамі, пераапрананнямі (каза, жораў, дзед і інш.). У іх прысутнічаюць элементы тэатральнага дзеяння. З імі звязана сялянска-абрадавая паэзія.
З цягам часу абрады страцілі першапачатковае значэнне, роля рэлігійных элементаў у іх паступова змяншалася, яны пераходзілі ў разрад гульняў, святочных забаў і захоўваліся пераважна ў вёсцы.
Многія элементы ў земляробчых абрадах страцілі ранейшае значэнне, бо менш звязаны з вытворчымі працэсамі, элементы міфалогіі ператварыліся ў сімвалы, характэрныя для гульняў. Новы змест і новае афармленне набылі традыцыйныя народныя абрады пачатку і заканчэння веснавых палявых работ. На змену традыцыйнай масленіцы прыйшлі Свята зімы, Праводзіны зімы.
Народныя беларускiя святы
1. Каляды (к. 25 снежня, п. 7 студзеня)
Калі на Каляды прыгравае, быць зялёнаму году.
Калядныя святы пачыналіся з дня Божага Нараджэння — Раства. Калі першая зорка з’яўлялася на небе, уся сям’я садзілася за стол, засланы белым абрусам, пад які клалі сена. Стравы на стале былі посныя, абавязкова варылі куццю — кашу з круп. Запаліўшы свечку і памаліўшыся, пачыналі вячэраць. З гэтага дня па сяле хадзілі калядоўшчыкі — юнакі і дзяўчаты, пераапранутыя ў цыганоў, казу, жорава, кабылу. Калядоўшчыкі спявалі песні-калядкі, скакалі пад скрыпачку і бубен, у заключэнне выконвалі велічальную песню гаспадарам дома з самымі шчодрымі пажаданнямі, а ў адказ атрымлівалі пачастункі.
2. Грамніцы, альбо Стрэчанне (к. 2 лютага, п. 15 лютага)
Грамніцы — палавіна зіміцы.
Свята сустрэчы зімы і лета. Якое надвор’е на Грамніцы, такая будзе і вясна. Пасля гэтага дня пачыналі рыхтавацца да работ у полі. У царкве ці касцёле асвячалі грамнічныя свечкі. Яны лічыліся ахоўнымі — гаспадар з дапамогай гэтых свечак «асвячаў» хату і ўсю гаспадарку, выпальваючы імі невялікія крыжыкі на дзвярах і варотах. Верылі, што грамнічныя свечкі ратуюць будовы ад удару маланкі. З грамнічнымі свечкамі тройчы абыходзілі свойскую жывёлу на свята Юр’я, іх запальвалі на засеўкі, з імі абыходзілі хаты на Іллю і Багача, сустракалі маладых на вяселлі, дзіцятка на радзінах, клалі ў руку нябожчыку, ішлі шукаць папараць-кветку на Купалле.
3. Сырны тыдзень, або Масленка (за 8 тыдняў да Вялікадня)
Масленка, масленка, нясі сыру, масла нам, каб зімачка згасла!
Старажытнае язычніцкае свята. У гэты тыдзень праводзяць зіму. Сёння Сырны тыдзень болей вядомы як Масленка. Шмат стагоддзяў у беларусаў сыр быў самым папулярным прадуктам i сiмвалiзаваў нараджэнне новага жыцця. У гэты тыдзень дзяўчаты і хлопцы ладзілі гушканне на арэлях, коўзанне з горак на санках. Верылі, што чым вышэй узляціш на арэлях, чым далей скоцішся з горкі — тым даўжэйшы будзе лён. На Масленку ласуюцца блінамі, спяваюць масленічныя песні.
4. Гуканне вясны (з 14 сакавіка)
Благаславі, Божа, вясну заклікаці, лета сустракаці!
Першае вясновае свята. Дзяўчаты збіраліся на ўзгорках (каб было бліжэй да неба) і спявалі вяснянкі — песні, у якіх клікалі вясну. Вадзілі карагоды, спальвалі пудзіла зімы, як на Масленку. Падчас спеваў вяснянак і гукальных карагодаў дзяўчаты падкідвалі ўверх печыва ў выглядзе птушак — жаўрукоў, кулікоў, буслоў, што павінна было, як і спевы, хутчэй выклікаць надыход вясны.
6. Камаедзіца. Беларускае народнае свята, звязанае з сустрэчай вясны, лічыцца праявай татэмізму. Уключае ў сябе шэсце пераапранутых з удзелам мядзведзя і святочны абед, імітуюцца звычкі жывёлы. Святкуецца 24 сакавіка перад Дабравешчаннем. Назва свята паходзіць ад камоў (літаральна: есці камы) — сушаны рэпнік, аўсяны кісель, якія лічыліся ласункам лясной істоты.
7. Дабравешчанне, або Звеставанне (к. 25 сакавіка, п. красавіка)
На Дабравешчанне дзеўка касу не пляце, а птушка гнязда не ўе.
Нашы продкі лічылі, што ў гэты дзень прыходзіць вясна. Гэта свята прылёту бусла і ластаўкі. Шчасціла таму, хто ўбачыць першага бусла, які ляціць, а не стаіць. Гаспадыня падымалася раней мужа, каб выканаць абрад «развязвання сахі». Пасля абеду «гукалі вясну». Дзяўчаты збіраліся ля гумнаў і лазняў, забіраліся нават на стрэхі і спявалі вяснянкі. Разводзілі невялікія вогнішчы, вадзілі вакол іх «танкі» (карагоды). Гаспадыні пяклі печыва ў выглядзе птушак. У гэты дзень не дазвалялася працаваць.
8. Вербніца (апошняя перад Вялікаднем нядзеля)
У гэты святочны дзень у царкве ці касцёле асвячалі галінкі вярбы, неслі іх дадому і злёгку сцябалі імі дамашніх, перш за ўсё дзетак, і прыгаворвалі: Не я б’ю, вярба б’е,
За тыдзень — Вялікдзень.
Будзь здароў, як вада,
Будзь здароў на ўвесь год! Людзі верылі, што такім чынам чалавеку перадаецца моц і прыгажосць гэтага дрэва. Частку асвечаных галінак клалі за бажніцу, утыкалі ў сцены, вокны. На працягу ўсяго года асвячоныя галінкі вярбы выкарыстоўваліся: кожная гаспадыня выганяла на Юр’я сваю карову на пашу, злёгку сцябаючы па баках галінкай, з вербачкай селянін выходзіў засяваць поле, садзіць бульбу.
Вярбная галінка была патрэбная падчас першага грому. Каб не баяцца навальніцы, імкнуліся з’есці па адной пупышцы, а затым легчы на зямлю і перакуліцца. Пачуўшы грымоты, гаспадыня запальвала грамнічную свечку, а вербныя галінкі клала на падаконнік з таго боку, адкуль насоўваліся дажджавыя хмары.
Галінкі ніколі не выкідалі, а захоўвалі да наступнай Вербніцы, каб спаліць у печы і попел рассыпаць па градках.
9. Вялікдзень.
10. Наўскі Вялікдзень.
Адзначаўся ў чысты чацвер, як частка агульнакаляндарнай традыцыі ўшанавання дзядоў. Гэтае свята больш вядома пад назвай Радауніца (Ра́даніца, Ра́дуніца, Радаўні́цкія Дзяды́, На́ві Дзень) – дзень памінаньня памерлых ва ўсходніх славянаў, на які са старажытных часоў адбываліся трапэзы на магілах бацькоў і блізкіх сваякоў. Назва Наві Дзень паходзіць ад старажытна-славянскага навь – нябожчык.
Праваслаўная Царква ўключыла Радаўніцу ў свой культ.
Радаўніца адзначаецца праз тыдзень пасля Вялікадня, заўжды на аўторак. Спачатку ідуць памінаць блізкіх у царкву, а потым на могілкі. І хоць існуе звычай памінальнай трапэзы, у тым ліку велікоднае яйка пакідаць «для спачылых», Праваслаўная Царква не ўхваляе гэтага звычаю, паколькі лічыцца, што памерлым патрэбна толькі малітва аб упакаеньні душы і добрыя справы ў памяць пра іх.
11. Юр’я.
Юр’я – традыцыйнае свята, якое адзначаецца 6 мая (23 красавіка па старым стылі). Гэта адно з найбольш адметных святаў земляробчага календара, абстаўлена шэрагам урачыстых абрадавых дзеянняў. Свята адзначаецца ў гонар Св. Георгія Пераможцы – заступніка свойскай жывёлы і сялянскай нівы. У хрысціянскія часы ён пераняў рысы і функцыі язычніцкага бога Ярылы. Варыянты назваў свята, прысвечанага гэтаму боству — Ярылавіца, Ярылкі. Веснавы Юрай знаменаваў сабою сапраўдны пачатак вясны. Менавіта з гэтага дня, як лічылі амаль усюды, пачынае кукаваць зязюля. На Юр’е сяляне выходзілі з песнямі і ахвярнымі стравамі аглядаць свае зарунелыя палеткі. З Юр’ем звязваўся, як правіла, і першы выпас жывёлы. Адначасна з апякунствам свойскай жывёлы Юр’я лічыўся валадаром ваўкоў. У народзе ўяўлялі, што Юр’я едзе на белым кані і замыкае пашчы дзікім звярам, пасля чаго тыя менш нападаюць на скаціну. Свята было напоўнена шматлікімі абрадавымі дзеяннямі, песнямі, павер’ямі, прыкметамі апатрапеічнага і заклінальнага характару.
12. Зялёныя святкi або Сёмуха.
Свята найвышейшага росквіту прыроды. Вядома пад назвай Сёмухі, Тройцы. Святкуецца гэтае свята на семым і восьмым тыдні пасля Вялікадня. Гэтае свята з’яўляецца гімнам маці-прыродзе, сімвалізуе ўласцівае канцу вясны і пачатку лета ўшанаванне зеляніны, дрэў і кветак, што знаходзяцца ў сваім росквіце. Яны – прыроднае атачэнне свята, яго вобразнасць і змест.
Некалі даўно маладыя дзяўчаты з песнямі хадзілі ў лес. Абіралі там маладыя бярозкі і завівалі паміж сабой стужачкамі, каб атрымаліся такія ўпрыгожаныя вароцікі. Пасля праз іх праходзілі. Даследчыкі кажуць, што гэта такі архаічны сімвал таго, што жанчына ўступае ў шлюбны ўзрост і тым яднаецца з прыродай, паказвае сусвету, што яна ўжо гатовая пайсці замуж і нараджаць дзетак.
13. Купалле .
У разгар лета ў Беларусі адзначаюць Купалле – адно з найстарадаўнейшых народных свят, прысвечаных сонцу і росквіту зямлі. Гэтае свята насычана прыгожымі язычніцкімі звычаямі. Сутнасць гэтага свята засталася некранутай да нашых дзён. Увасабленнем былі ачышчальныя вогнішчы, ачалавечаны вобраз жанчыны Купалы і нават яго дочкі. Сёння згодна з праваславным календаром свята адзначаюць у ноч з 6 на 7 ліпеня, каталіцкім – 24 чэрвеня.
З Купаллем звязана шмат дзіўных легенд і паданняў. У народзе верылі, што ў гэту ноч рэкі свецяцца асаблівым нерэальным святлом, а ў іх водах купаюцца душы памерлых у абліччы русалак. Па зямлі ходзяць ведзьмы, чарадзеі і духі, якія імкнуцца нашкодзіць чалавеку, расліны і жывёлы размаўляюць, а сонца на золку «гуляе».
Убачыць гэтыя цуды, зразумець мову звяроў і птушак можна з дапамогай кветкі папараці, якая зацвітае, згодна з павер’ямі, усяго на імгненне раз у год. Яна давала незвычайную здольнасць бачыць будучыню і знаходзіць усе схаваныя скарбы свету, але раздабыць яе мог толькі вельмі смелы чалавек. Пошук «папараць-кветкі» – адзін з самых таямнічых рытуалаў купальскай ночы.
14. Дажынкі.
Дажынкі – старажытнае народнае свята ў беларусаў, звязанае з апошнімі момантамі жніва. Суправаджалася народнымі абрадамі, танцамі, песнямі, чым былі ўдзячныя «духам нівы» за хлеб і заадно прасілі даць урадлівасць і налета.
Дажаўшы жыта, пасля абраду «завівання барады» (закручвалі пук і пакідалі яго) «для птушак» жнеі прыхарошвалі сноп кветкамі, плялі вянкі з каласоў і з песнямі ішлі ў вёску. Прыйшоўшы, аддавалі сноп гаспадарам, за што мелі смачны пачастунак ці падарункі.
Дажынкам было прысвечана шмат дажынкавых песень, якія спявалі напрыканцы жніва, вяртаючыся з поля ў вёску і на застоллі. Яны былі значна весялейшыя за жніўныя песні, бо ў апошніх спявалася пра нялёгкую працу і долю жней і іх дзяцей.
У наш час дажынкі адзначаюць як свята ўраджаю.
15. Пакровы.
Пакроў (Пакравы, Пакрова): 1 (14) кастрычніка — царкоўнае тлумачэнне літаральнае: пакроў (пакрывала) Божай Маці; у народнай трактоўцы паняцце атрымала больш шырокі сэнс, ахопліваючы самыя розныя прыкметы прыроды: «Святы Пакроў накрыў зямлю жоўтым лістом, маладым сняжком, ваду лёдам, пчалу мёдам», «. рыбу луской, дрэва карой, птаху пяром, дзеўку чапцом»; «Святэй Пакроў стагі пакрыў: першы стажок дранічкамі, другі стажок саломкаю, трэці стажок белым снегам». Гаварылі, што зіма закрывае лета, а Бог пячатае зямлю пасля Пакрова, і да вясны ніхто не можа знайсці скарбаў. Адзначаліся ад 14 кастрычніка да 27 кастрычніка. На гэтае свята размярковываліся дні паміж дзяўчатамі, а 27 кастрычніка па надвор’ю меркавалі аб характары будучай жонкі, і называлі гэты час Дзівочым летам. Пачынаючы з гэтага свята, моладзь пачынала збірацца на вячоркі, а хатнія справы спраўляліся з песнямі.
16. Дзяды.
Дзяды – свята беларускага народнага календара, звязанае з памінаннем продкаў («дзядоў»). У славянскай міфалогіі «дзядамі» таксама называюць душы продкаў. У Беларусі Дзяды адзначаюцца некалькі разоў на год: масленічныя, радаўніцкія, траецкія (духаўскія), пятроўскія, змітраўскія. Галоўныя – Восеньскія Дзяды (Змітраўскія, Вялікія, Асяніны, Тоўстая вячэра, Хаўтуры), яны адзначаюцца ў лістападзе, але ў розных рэгіёнах у розныя дні (Міхайлаўскія Дзяды, Піліпаўскія Дзяды, Змітраўскія Дзяды і інш.).
У цэнтры абраду – вячэра ў памяць памерлых сваякоў. Рытуал Дзяды у найбольш архаічнай форме захаваўся толькі ў беларусаў. Кожны дзень тыдня меў сваё значэнне. Так субота мела быць днём ушанавання дзядоў, усіх памерлых. У гэты дзень кожны павінен быў успомніць лепшыя рысы прашчураў, аддаць ім належную павагу.
17. Зімовыя святкі.
Зімовыя святкi. Пачыналіся посля постнай куцці (6 студзеня) і завяршаліся да Вадахрышча (19 студзеня). На гэтае свята адбываліся сапраўдныя тэатралізаваныя беларускія народныя карнавалы. Пачыналіся зімовыя святкі з Каляд (7 студзеня), якія былі ў гонар зімоваго сонцазвароту і каляднага месаеду пасля Піліпаўскага посту. На гэты язычніцкі абрад наслаівалася хрысціянскае свята нараджэнне Хрыстова – свята Раства. Неад’емным рытуалам з’яўляецца ўшанаванне продкаў-дзядоў. Гэтаму прысвячалі тры ўрачыста-шанавальныя куцці: перадкалядная посная, багатая – шчодрая і вадзяная. Гэтая дзея цягнулася ад 25 снежня да 6 студзеня.
Праздники Беларуси
Представляем вашему вниманию праздники Беларуси.
Белорусский народ отмечает много праздников, но только 8 из них являются официальными днями, когда люди не работают. Это Новый год (1 января), Рождество Христово (25 декабря и 7 января), Женский день (8 марта), Радуница (второй вторник после Пасхи), День Труда (1 мая), День Победы (9 мая), День Независимости (3 июля) и День Октябрьской революции (7 ноября).
Этим список праздничных дат конечно же не ограничивается. Здесь отмечается большое количество национальных и христианских праздников, а также и памятных дат. В Беларуси языческие праздники и обряды гармонично переплетаются с христианскими традициями. Так, наряду с Пасхой и Рождеством белорусы празднуют Масленицу (перед Великим Постом), Купалле (24 июня и 7 июля), Коляды (между 25 декабря и 7 января), Дзяды (2 ноября) и Дожинки (конец августа — середина сентября).
Заметим, что в Беларуси все христианские праздники отмечаются дважды (по католическому и православному религиозным календарям).
Далее представляем 10 популярных праздников, отмечающихя в Беларуси в настоящее время. Приятного чтения!
1. Новый год (1 января)
Сегодня Новый год в Республике Беларусь считается главным зимним праздником. В преддверии него, улицы, площади, витрины магазинов начинают сверкать иллюминацией. На центральных площадях устанавливаются новогодние ели. Воздух наполнится сказочной атмосферой, а горожане чувствуют себя счастливее.
Повсюду появятся ёлочные базары. Добрые пожеланию от властей с Новым годом появятся в общественном транспорте, различных магазинах и на улицах. Бойко торгуют ёлочные базары и рынки. На них можно пробрести всё необходимое для успешного празднования Нового года. Люди спешат купить подарки своим друзьям и родственникам. Учреждения культуры готовят новогодние спектакли. концерты и весёлые представления для взрослых и детей.
Белорусские базы отдыха, пансионаты, загородные усадьбы готовятся к встрече, как местных жителей, так и иностранных гостей, среди которых много россиян. Их ожидают прогулки по лесу, катание на лошадях, лыжах, коньках, снегоходах, зимняя рыбалка и другие развлечения. Рестораны составляют меню и готовят интересные шоу для самого лучшего празднования Нового года. Уникальным шансом для гостей Беларуси будет также провести новогоднюю ночь в Мирском или Несвижском замках, где их будут ждать увлекательные праздничные программы с участием аниматоров.
Для белорусов обильный, переполненный стол — это обязательное условие новогоднего торжества. В Беларуси, как правило, склонны готовить большое количество блюд для ночных празднеств.
После обильного застолья белорусы выходят навстречу своим соотечественникам, чтобы поприветствовать их в Новом году. Ожидая фейерверков, они распивают бутылки шампанского и считают обременительными меры безопасности, предпринимаемые властями на Новый год.
Традиционно люди собираются в центрах городов около новогодних ёлок. Там обычно проходят организованные государством представления с участием Деда Мороза, певцов и танцоров, там проводятся и фейерверки.
2. Пасха (не раньше 22 марта и не позднее 25 апреля у католиков, у православных христиан обычно неделей позже)
Республика Беларусь является многоконфессиональным государством, где христианство — господствующая религия. По данным на 2001 год православные верующие составляют 37% от общей численности населения страны. Католики занимают второе место, их 15%. А вот протестантов здесь — 500 тысяч. В Беларуси все христианские праздники отмечаются дважды: по католическому и православному религиозным календарям.
Пасха или Воскресение Христово в Беларуси начинается с варёных яиц и других благословенных блюд, включая мясо, которое теперь разрешается после долгого периода поста. «Христос воскрес!», – традиционное приветствие на Пасху. Ответ также всем знаком: «Воистину воскрес!».
Белорусская детвора на Пасху забавляет себя играми, одна из них называется «битки». Эта знакомое всем сражение с помощью яиц. Тот, чьё яйцо остаётся нетронутым, становится победителем. В Беларуси есть игра, связанная со скатыванием яиц по куску коры. Те игроки, которым удаётся схватить яйцо внизу, могут забрать его себе.
Одним из наиболее интересных обычаев, связанных с Пасхальным циклом, является «Волочебництва», обычно совершаемая мужчинами. Волочебники — это группа людей, бродящих от хаты к хате, поющих песни и играющих на традиционных народных инструментах. Чтобы отблагодарить гостей, семья даёт им несколько крашеных яиц, пасхальную сдобу, домашние колбасы, самогон или немного денег.
3. День памяти жертв Чернобыльской аварии (26 апреля)
Последствия Чернобыльской катастрофы были трагичны для судеб многих людей. Эта авария унесла много жизней и здоровья людей, которые вступили в неравную борьбу с катастрофой, но всё же одержали над ней победу. В целом около 8,4 миллиона граждан Беларуси, России и Украины подверглись воздействию радиации.
В память по жертвам чернобыльской катастрофы Генеральная Ассамблея ООН учредила в 2003 году памятную дату на годовщину этих событий (26 апреля). Памятный день был назван «Международным днём памяти жертв радиационных аварий и катастроф». А в 2016 году название поменялось на «Международный день памяти о чернобыльской катастрофе».
В Республике Беларусь, где четверть территории была загрязнена радиоактивными осадками, реализуется уже шестая государственная программа по ликвидации последствий крупнейшей техногенной катастрофы XX века. Основное внимание уделяется социально-экономическому развитию пострадавших территорий. Помимо улучшения здоровья населения создаются новые предприятия, увеличивается количество рабочих мест, строится жильё. На возрождение пострадавших белорусских земель уже было потрачено 25 миллиардов долларов.
4. День Победы (9 мая)
С того момента, как Александр Лукашенко (1994 год) стал президентом Республики Беларусь, белорусский народ и его руководство окончательно определили День Победы, как священный для страны праздник.
Для этого было много причин. Одной из них была та цена, которую заплатила Беларусь за победу во II Мировой войне. Каждый третий её житель погиб за годы войны. Неоспоримый факт, что Беларусь внесла существенный вклад в победу, в том числе и партизанское движение, которое было уникальным по масштабу и интенсивности.
По этой и многим другим причинам в середине 1990-х годов новое белорусское руководство безвозвратно включило Великую Победу и всё, что с ней связано, в модель своей национальной государственности.
Каждый год, 9 мая, Республика Беларусь и её столица Минск с размахом празднует День Победы, привлекая многочисленных туристов из дальних и ближних стран. День Победы — это особенно важный и печальный день для Беларуси, где во время Второй мировой войны погибло более 25% населения бывшей советской республики.
Торжества, посвященные Дню Победы, проходят во всех городах и посёлках Беларуси, но в существенном масштабе, конечно, в её столице – Минске. В этот день весь Минск пестрит флагами и транспарантами в честь великой победы. Оформляются тематические банеры, музеи готовят специальные экспозиции, театры представляют спектакли на военную тематику.
День Победы уже много лет открывается шествием ветеранов по проспекту Независимости от Дворца ветеранов до Обелиска на площади Победы. В церемонии принимают участие президент Александр Лукашенко, ветераны, чиновники, молодежь, дипломаты, религиозные деятели и простые белорусы.
Ветераны войны в Беларуси пользуются особым почётом, поэтому торжественные шествия ветеранов являются главным праздничным событием Дня Победы. По всей Беларуси ветераны, нагруженные военными медалями, маршируют под разноцветными воздушными шарами и белорусскими флагами красного, зелёного и белого цветов.
В рамках акции «Беларусь помнит» люди несут портреты героев, членов их семей, которые воевали и освобождали Беларусь.
Ко всем мемориалам и городским памятникам люди будут нести цветы и венки в память о тех, кто отдал жизнь в борьбе с фашизмом. В их честь проводится минута молчания. Многие также возлагают венки или цветы на могилы близких людей, которые были ветеранами войны.
5. Купалле (24 июня и 7 июля)
Купальская ночь или Купалье — это самый любимый языческий праздник в современной Беларуси. Эта очень древняя традиция.
В эту ночь люди также благодарили и почитали другие силы, которым они поклонялись, такие, как Огонь, Вода и Земля.
В Беларуси существует целый комплекс традиционных ритуалов, верований, любовной и сельскохозяйственной магии. В древности на Купалу, 6 июля, молодые девушки шли на луга собирать разные «купальские растения» и лекарственные средства — кукурузный цветок, папоротник и др.
На костре готовилась особая ритуальная пища. Это могли быть яичница (яйцо символизировало и солнце, и жизнь), кулаха (разновидность пудинга из пшеничного порошка), вареники, фаршированные ягодами (черникой, вишней, малиной). Смазанное маслом деревянное колесо поджигалось, чтобы символизировать «солнце».
Празднование Купалья обычно привлекало молодёжь, идущую в леса и луга, носящую цветочные и травяные гирлянды и венки на головах. Также практиковалось множество ритуалов очищения — прыжки через огонь, купание в реке или перекатывание в траве с росой.
Считалось, что раз в году в Купальскую ночь, около полуночи, у папоротника появляется светящийся цветок — «Папараць-кветка». Счастливая пара, которая найдет этот цветок, будет жить счастливо и получит дар предвидения будущего. Блуждание по лесам в поисках цветка папоротника была одной из загадочных традиций Купалы. Считалось, что в ночь на Купалье «деревья могут светиться, говорить на человеческом языке и даже ходить с места на место».
В настоящее время белорусская Купальская ночь или Купалле празднуется в Беларуси повсеместно. Празднества представляют собой весёлый праздник, устраиваемый на берегах водоёмов, в парках, в дневное, вечернее и ночное время. Здесь древние ритуалы соседствуют с театрализованными концертами и весёлыми играми. Во многих местах Беларуси проводятся Купальские фестивали.
Однако есть места с устоявшимися традициями празднования Купальской ночи. Среди них нужно упомянуть Александрию (Могилёвская область), которая собирает людей на самый большой праздник Купальской ночи. Многочисленные гости из разных стран, таких как Украина, Литва, Россия, приезжают сюда, чтобы присоединиться к торжествам. Помимо концерта и традиционных купальских ритуалов и игр, здесь проводится конкурс на изготовлению лучших сувениров и символов Купалья.
В столице Беларуси, городе Минске, ночные фестивали проходят на территории Лошицкого парка, Центрального ботанического сада и зоопарка. В Минске, в парке Янко Купалы, есть фонтан со скульптурной группой, посвящённой празднику Купалье. Фонтан содержит фигуры двух девушек, которые гадают с помощью венков, кем будут их будущие мужья. Также можно полюбоваться и цветущим папоротником, расположенным внизу скульптурной группы.
Купальская ночь в Глубокском районе (деревня Ивес, берег озера Шо) приглашает гостей на «Купальную ночь в Озёрном крае». Гостей ожидает фольклорный концерт. Различные музеи Белоруссии также организуют свои праздники Купальской ночи.
6. День независимости (3 июля)
Во многих странах бывшего Советского Союза главные национальные праздники проходят в дни, когда эта страна обрела независимость после распада Советского Союза в начале девяностых годов. В Беларуси это произошло в 1990 году, когда Верховный Совет Беларуси 27 июля 1990 года провозгласил страну суверенным государством, свободным от СССР. До 1996 года эта дата отмечалась как День Независимости Беларуси.
Это изменилось в 1996 году. Александр Лукашенко, первый президент страны, инициировал референдум, на котором почти 90% белорусов проголосовали за празднование главного национального праздника 3 июля. Это день, когда Минск был освобождён в 1944 году от фашистов.
Когда нацистская Германия вторглась в Советский Союз 22 июня 1941 года, Беларусь была первой, кто принял на себя основную тяжесть нападения. 24 июня Минск подвергся массированному артиллерийскому обстрелу и авиаударам почти 150 бомбардировщиков.
Несмотря на сопротивление местных бойцов, 28 июня 1941 года немцы захватили Минск. Не согласившись с оккупацией, жители начали движение сопротивления, которое продолжалось 1100 дней. Усилиями горожан 3 июля 1944 года войска 1-го и 3-го Белорусских фронтов при поддержке партизан освободили белорусскую столицу от оккупантов. Беларусь заплатила высокую цену за свободу, треть населения была убита во время войны.
День независимости — это дань героизму и стойкости минчан в их борьбе за свободу Беларуси. Он отмечается в Беларуси как национальный праздник. День обычно начинается с обращения президента, а затем следует чествование памяти павших героев, которые сражались с фашистскими войсками в 1944 году, чтобы провозгласить свободу для Минска.
Главным событием Дня Независимости является большой военный парад в Минске и праздничное шествие.Вечером в День независимости Белоруссии проводятся множество концертов и других праздничных мероприятий. Праздник завершается показом красочных фейерверков.
7. Дожинки (конеч августа до середины сентября)
На самом деле, фестиваль Дожинки появился на месте древнеславянской традиции. Это был праздник, обряд, символизирующий окончание времени сбора урожая зерновых культур. Он был важнейшим днём национального календаря в Беларуси, который приходился на конец августа — середину сентября. В этот период времени Православная Церковь чтила Успение Пресвятой Богородицы. Праздник включал в себя обряды, связанные с «дожинкой снопа», ритуал «завивки бороды» и праздничную трапезу.
Во время фестиваля Дожинки в разных областях Беларуси стали проводиться множество разных мероприятий для тружеников села и с их участием. Это, например, выставки достижений белорусского агропромышленного комплекса и ярмарки с продукцией сельского хозяйства. Активное участие в фестивале стали принимать участие десятки предприятий концерна «Белорусская лёгкая промышленность».
Программа фестиваля с самого начала также включала чествование работников сельского хозяйства, песни и танцы, конкурсы с сувенирами, которые может получить каждый.
Местные жители полюбили Дожинки, потому что их город становился краше для этого события.
Обычно в течение года в столице фестиваля обустраиваются социальные объекты, обновляются фасады домов, появляется новый асфальт на дорогах. На праздник привозят много дешёвой еды и напитков. Есть большие продажи и низкие цены на местные товары и продукцию лёгкой промышленности. Некоторые товары во время ярмарки продаются вообще без каких-либо наценок. Туристов привлекают аутентичные продукты, тёплая праздничная атмосфера конца лета — начала осени, дружелюбие белорусского народа.
8. Дзяды (2 ноября)
Дзяды по официальному белорусскому календарю отмечается 2 ноября, но в разных уголках страны он по-прежнему отмечается в разные дни.
Вечером на Дзяды белорусы садятся ужинать со своей семьей. Тарелка ставится там, где раньше сидели их близкие люди, ушедшие из жизни. На Дзяды готовят особую ритуальную пищу. Обычно любая трапеза, связанная с поминовением усопших, включая поминки, начинается с Куччи (блюдо из зерна, такого как ячмень или пшеница, мёд, ягоды и сухофрукты, такие как яблоки).Обычно произносят тост за усопших. Каждый ест немного Куччи и желает умершим иметь сладкую загробную жизнь, точно такую же, как вкус этого блюда.
По традиции часть еды и питья оставляют в специальной тарелке и стакане для умерших. В конце трапезы тихонько все встают и ложатся спать. Остатки еды в эту ночь не убирают. В старые времена двери и окна оставались приоткрытыми, чтобы впустить духов. В те времена каждый дом в деревне праздновал Дзяды, и ни один вор не осмеливался войти в дом, охраняемый духами предков. Эта традиция долгое время была под запретом, но теперь возродилась.
На следующее утро вся семья прерывает пост и отправляется навестить могилы своих любимых предков. В Беларуси принято ухаживать за могилами, сажать на них красивые цветы, березы или ивы и возлагать цветочные венки. Каждая семья садится и обедает на кладбище. Белорусы всегда ставят рюмку водки и немного еды на надгробие перед отъездом. Это делается для того, чтобы возлюбленные предки присматривали за семьёй.
9. День Октябрьской революции (7 ноября)
Белоруссия — это, наверное, единственная страна, которая праздник «День Октябрьской Революции» не отменяла вовсе. До настоящего времени его отмечают здесь 7 ноября, и он является официальным государственным праздником, а следовательно и выходным днём для населения. На предприятиях в праздничный день работают только дежурные специалисты. Отделы продаж принимают заказы автоматически.
В Беларуси в день праздника проходят парады, официальные церемонии, праздничные концерты.
Также ежегодно проводится церемония возложения цветов к памятнику Владимиру Ленину (Ульянову) коммунистами и Союзом офицеров Беларуси.
Празднование Великого Октября здесь объясняется словами президента Белоруссии Александра Лукашенко, сказанными им в 2007 году: «Октябрьская революция 1917 года не только изменила судьбу огромной страны, но и во многом определила исторический путь развития всего человечества».
В своём обращении к народу белорусский лидер также сказал: «Революция, произошедшая 90 лет назад, вовлекла миллионы людей в процесс построения нового общества, которое не на словах, а на деле свободно от эксплуатации, национального гнета и неравенства. Благодаря торжеству Великого Октября сбылась мечта многих поколений белорусов — мы обрели независимое государство, открытое для друзей.»
Из истории известно, что именно после революции 1917 года (25 марта 1918 года) было объявлено о создании Белорусской народной Республики. Затем она стала Советской Социалистической Республикой Беларусь, войдя в состав СССР (1922 год).
10. Рождество (25 декабря и 7 января)
Белоруссия разделились по рождественскому вопросу: некоторые семьи, в основном католические и протестантские, празднуют Рождество 25 декабря, а белорусские православные христиане — 7 января. Отметим, что Республика Беларусь является многоконфессиональным государством, где христианство — господствующая религия. По данным на 2001 год православные верующие составляют 37% от общей численности населения страны. Католики занимают второе место, их 15%. А вот протестантов здесь — 500 тысяч.
Поскольку между этими двумя датами отмечается ещё и Новый год, то подготовка ко всем этим праздникам происходит в один период времени.
Новогодние базары и рождественские ярмарки в Минске появляются на Октябрьской площади и рядом с Дворцом спорта задолго до праздников. Здесь предлагаются разнообразные подарки, сувениры и продукты питания. Эти рынки обслуживают, как празднующих Рождество, так и Новый год. Ремесленники Беларуси продают традиционные ремесла, такие как Соломенные украшения, деревянные статуэтки, тканые льняные ткани, керамику, валенки и многое другое.
Ели, сверкающие огнями, одновременно являются и рождественскими и новогодними. В некоторых местах устанавливаются рождественские вертепы. Обычаи Сочельника, аналогичны обычаям в соседних странах. Стол может быть накрыт сеном до того, как на него накроют скатерть. Это будет напоминать сено, которым были набиты ясли, где родился Иисус.
Традиционно рождественский ужин подается без мяса и состоит, как минимум, из 12 рыбных, грибных и овощных блюд. Число 12 означает «12 апостолов». Хлеб преломляется между членами семьи, а не режется ножом. После того, как обед съеден, стол остается таким, как он есть. Это делается для того, чтобы духи предков могли принимать участие в трапезе ночью.
Колядование также является частью белорусских рождественских традиций. Как и в других странах, эта традиция уходит своими корнями в более древние, языческие традиции, когда группы колядующих переодевались в животных и фантастических зверей, чтобы отпугнуть злых духов и собрать деньги или еду в обмен на свои услуги. Сегодня обычно колядуют только дети, хотя сейчас даже это не так распространено.
Вот так отмечаются праздники Беларуси! Про праздники и фестивали в разных странах мира читайте здесь.
Уважаемые читатели! Пишите комментарии! Читайте статьи на сайте «Мир праздников»!
праздник
1 праздник
См. также в других словарях:
ПРАЗДНИК — [зн] праздника, м. 1. В религиозном обиходе день (или несколько дней подряд), посвященный памяти какого–н. религиозного (исторического или легендарного) события или так наз. святого (церк.). Праздник пасхи. Праздник кущей. 2. День торжества в… … Толковый словарь Ушакова
ПРАЗДНИК — противопоставленный будням (повседневности) отрезок времени, характеризующийся радостью и торжеством, выделенный в потоке времени в память, или в честь кого или чего либо, обладающий сущностной связью со сферой сакрального, отмечаемый в… … Энциклопедия культурологии
Праздник — П. Господня существовал уже в IV в., что указывает на ещеболее раннее его происхождение. Св. Елена, мать Константина Вел.,построила на горе Фаворе храм в честь П. господня, разрушенный Саладиномв XIII в. В VIII в. св. Иоанн Дамаскин и Козьма… … Энциклопедия Брокгауза и Ефрона
ПРАЗДНИК — ПРАЗДНИК, а, муж. 1. День торжества, установленный в честь или в память кого чего н. Первомай п. весны. 2. День или ряд дней, отмечаемых церковью в память религиозного события или святого. В день храмового праздника. Престольный п. (в честь… … Толковый словарь Ожегова
ПРАЗДНИК — в архаичной мифопоэтической и религиозной традиции временной отрезок, обладающий особой связью со сферой сакрального, предполагающий максимальную причастность к этой сфере всех участвующих в П. и отмечаемый как некое институциализированное (даже… … Энциклопедия мифологии
Праздник — Праздник ♦ Fête Особый момент, часто заранее вписанный в календарь в память о другом, который принято отмечать; первоначально – повод к благоговению, затем – к радостному времяпрепровождению. В наше время последний повод все заметнее… … Философский словарь Спонвиля
Праздник — см. Торжество (Источник: «Афоризмы со всего мира. Энциклопедия мудрости.» www.foxdesign.ru) … Сводная энциклопедия афоризмов
праздник — праздник. Произносится [празник] … Словарь трудностей произношения и ударения в современном русском языке
праздник — сущ., м., употр. часто Морфология: (нет) чего? праздника, чему? празднику, (вижу) что? праздник, чем? праздником, о чём? о празднике; мн. что? праздники, (нет) чего? праздников, чему? праздникам, (вижу) что? праздники, чем? праздниками, о чём? о… … Толковый словарь Дмитриева
Праздник
1 праздник
См. также в других словарях:
ПРАЗДНИК — [зн] праздника, м. 1. В религиозном обиходе день (или несколько дней подряд), посвященный памяти какого–н. религиозного (исторического или легендарного) события или так наз. святого (церк.). Праздник пасхи. Праздник кущей. 2. День торжества в… … Толковый словарь Ушакова
ПРАЗДНИК — противопоставленный будням (повседневности) отрезок времени, характеризующийся радостью и торжеством, выделенный в потоке времени в память, или в честь кого или чего либо, обладающий сущностной связью со сферой сакрального, отмечаемый в… … Энциклопедия культурологии
Праздник — П. Господня существовал уже в IV в., что указывает на ещеболее раннее его происхождение. Св. Елена, мать Константина Вел.,построила на горе Фаворе храм в честь П. господня, разрушенный Саладиномв XIII в. В VIII в. св. Иоанн Дамаскин и Козьма… … Энциклопедия Брокгауза и Ефрона
ПРАЗДНИК — ПРАЗДНИК, а, муж. 1. День торжества, установленный в честь или в память кого чего н. Первомай п. весны. 2. День или ряд дней, отмечаемых церковью в память религиозного события или святого. В день храмового праздника. Престольный п. (в честь… … Толковый словарь Ожегова
ПРАЗДНИК — в архаичной мифопоэтической и религиозной традиции временной отрезок, обладающий особой связью со сферой сакрального, предполагающий максимальную причастность к этой сфере всех участвующих в П. и отмечаемый как некое институциализированное (даже… … Энциклопедия мифологии
Праздник — Праздник ♦ Fête Особый момент, часто заранее вписанный в календарь в память о другом, который принято отмечать; первоначально – повод к благоговению, затем – к радостному времяпрепровождению. В наше время последний повод все заметнее… … Философский словарь Спонвиля
Праздник — см. Торжество (Источник: «Афоризмы со всего мира. Энциклопедия мудрости.» www.foxdesign.ru) … Сводная энциклопедия афоризмов
праздник — праздник. Произносится [празник] … Словарь трудностей произношения и ударения в современном русском языке
праздник — сущ., м., употр. часто Морфология: (нет) чего? праздника, чему? празднику, (вижу) что? праздник, чем? праздником, о чём? о празднике; мн. что? праздники, (нет) чего? праздников, чему? праздникам, (вижу) что? праздники, чем? праздниками, о чём? о… … Толковый словарь Дмитриева
Беларускія традыцыі святкавання Каляд: тры куцці, «смерць казы», варажба па паленцах і іншыя цікавыя звычаі
У цёмныя зімовыя вечары нашы продкі збіраліся ўсёй сям’ёй, каб адзначыць самае галоўнае і ўрачыстае свята — Каляды. Беларускія традыцыі святкавання Каляд прайшлі праз стагоддзі і захавалася да нашых дзён, у некаторых мястэчках краіны яны і дагэтуль развіваюцца і ўзбагачаюцца.
А зараз паспрабуй уявіць сябе тым самым беларусам ці беларускай з мінулага, што ўвесь год з захапленнем чакалі Каляд, каб павесяліцца і смачна паесці, ды занурыся ў цёплую казачную атмасферу свята, прачытаўшы гэты тэкст.
Што гэта за свята — Каляды?
Назва свята — Каляды — мае язычніцкія карані. Лічыцца, што яна ўтварылася ад слова «кола», што азначае «сонца». Традыцыйна Каляды звязваліся з днём першага зімовага сонцастаяння і сімвалізавалі пачатак новага году — як сонечнага, так і сельскагаспадарчага. Святкаваць пачыналі 25 снежня, а заканчвалі 6 студзеня. Але калі на нашыя землі прыйшло хрысціянства, свята ўвабрала ў сябе новыя рысы: пачаткам Каляд стала Раство, а канцом — Вадохрышча. Зараз каталікі святкуюць Каляды па старых датах, а праваслаўныя вернікі адзначаюць свята з 6 па 19 студзеня.
Першыя падрыхтоўкі да свята: чысціня ў хаце і абавязковая баня
Калядам папярэднічаў строгі шасцітыднёвы пост, пад час якога трэба было прытрымлівацца шматлікіх абмежаванняў у ежы і паводзінах. Моладзі і дзецям, напрыклад, забаранялася гуляць у вясёлыя і шумныя гульні. Таму свята чакалі з нецярплівасцю.
Сустракаць Каляды належала чыстымі і фізічна, і духоўна. Таму перад святам заўсёды рабілі генеральную ўборку ў хаце, шылі новую вопратку ці апраналі ўсё самае лепшае, мыліся ў бані.
Ад строгага паста да шыкоўнай вячэры
Падчас Каляд праводзілі тры абрадавыя вячэры (куцці) з розніцай прыкладна ў тыдзень. Куцця — гэта густая каша, прыгатаваная з ячменю і запраўленая мёдам, якую абавязкова падавалі на стол. На ўсе тры куцці каша варылася ў адным і тым жа гаршчку. Прычым гатаваць яе ад пачатку да канца павінен быў хтосьці адзін — сама гаспадыня, нявестка або замужняя дачка. Гэта па павер’і забяспечвала сям’і адзінства і цэласнасць напряцягу наступнага года. Лічылася, што куцця павінна быць густой і клейкай. Гэта азначала, што ў надыходзячым годзе сям’я будзе жыць у згодзе, і ніхто не памрэ. Спрабаваць кашу падчас падрыхтоўкі забаранялася. Гатовую куццю ставілі да заходу сонца ў чырвоны кут. Пры гэтым пад гаршчочак клалі сена, а зверху накрывалі боханам хлеба.
Куцця варылася з цэлых зярнят і лічылася сімвалам неўміручасці, вечнага жыцця
Напярэдадні Раства, першага дню Каляд, сям’я збіралася на першую куццю, якую называлі беднай або поснай. Гэта была ўрачыстая вячэра, якая выпадала на апошні дзень паста, таму ўсе стравы гатаваліся без мяса і жывёльнага тлушчу. Колькасць страў залежыла ад дастатку сям’і, магло быць як 5−7, так і 9−12 страў. У першую чаргу гатавалі бліны, квас з грыбамі, рыбу, аўсяны кісель.
Другая куцця праводзілася ўвечары перад Новым годам у каталікоў і перад Старым Новым годам у праваслаўных. Называлася яна багатай або шчодрай, бо на стол падавалі шмат мясных страў: сала, мяса, смажаныя каўбасы, кравянку, халадзец і інш. Сама куцця рабілася на сале або масле. Часта да свята калолі свінню, што для бедных сем’яў было выключнай з’явай, бо Каляды былі ледзь не адзіным святам, калі можна было ўдосталь наесціся мяса.
Трэцяя, апошняя куцця, была поснай, як казалі, «вадзяной». У гэты час адбываўся рытуал «запісвання каляд». Гаспадар маляваў крэйдай крыжы на варотах, дзвярах, каб зберагчы свой дом ад злых духаў
Першы дзень Каляд: сена пад абрусам, ўзгадванне продкаў і містычныя абрады
Калядная вячэра пачыналася з узыходам першай зоркі. На сярэдзіну стала гаспадыня ставіла гаршчок з кашай і талерку з блінамі. Бліны разразалі крыж-накрыж і такім чынам свянцілі іх. Гаспадар запальваў свечку, чытаў малітву, затым ставіў свечку ў чырвоны кут і першым садзіўся за стол. Па левую руку ад яго садзілася мужчынская палова сям’і, па правую — жонка і дачкі. Перад тым, каб прыступіць да ежы, гаспадар браў лыжку куцці і клаў яе на падваконнік або на парог. Гэта была даніна павагі продкам, бо адно з залатых правілаў народнай культуры абвяшчае: «Перш чым сабе — продкам».
Вячэра ў сям’і беларусаў, фота пачатку ХХ стагоддзя
Калі ў сям’і з’яўляўся дзіця, то яго абавязкова клалі на стол, тым самым вылучаючы яму месца. А калі дачка гаспадара павінна была выйсці замуж, яе тройчы абводзілі вакол стала і перадавалі жаніху, што азначала «выпісванне» з сямейнага кола.
Стол перад першай куццёй прыбіралі па-асабліваму. Пад абрус абавязкова клалі сена, што па павер’і спрыяла добраму надою ў кароў і аберагала статак ад ваўкоў. Таксама гэты звычай звязваюць і з гісторыяй з’яўлення на свет Ісуса Хрыста, згодна з якой сена было ў калысцы, у якую Марыя паклала немаўля пасля нараджэння. У канцы вячэры па гэтым сене гадалі: хтосьці з сям’і выцягваў дзве травінкі, падпальваў іх і падкідаў уверх. Калі сухія травінкі падалі, кранаючыся адно аднаго, лічылася, што сям’я пражыве год дружна. Калі травінкі рассыпаліся ў розныя бакі, то меркавалі, што дамачадцаў нагоняць хваробы і асабістыя непаразуменні. Ёсць і такія звесткі, што сена падкідалі ўверх дзеля таго, каб хутчэй рос лён і была моцнай жывёла. Сена ляжала пад абрусам тры дні, а затым яго аддавалі хатняй жывёле, каб тая на працягу года была здаровай і мела добры прыплод.
Першы дзень Каляд лічыўся выключна сямейным святам. Тыя, хто па розных прычынах апынуліся ўдалечыні ад дома, імкнуліся завяршыць працу і вярнуцца да каляднага абеду. Народ верыў: калі мы ўсе будзем разам за святым сталом, будзем жыць разам і круглы год.
Другі дзень Каляд: вывернутыя кажухі, смерць «казы» і іншыя традыцыі калядоўшчыкаў
Каляды заўсёды былі вельмі папулярнымі ў моладзі, менавіта яна больш за ўсіх удзельнічала ў разнастайных забавах, гульнях, танцах. Хлопцы і дзяўчаты аб’ядноўваліся ў групы па 5−15 чалавекі пераапраналіся ў розныя маскарадныя касцюмы — была «каза», «конь», «бусел», «мядзведзь». Часам кампанію ўзначальваў «павадыр» — стары сівы дзядок, які вадзіў на павадку «казу». Таксама ў кампаніі калядоўшчыкаў былі музыкі, запявала, механоша (той, хто насіў мех для пачастункаў) і «цыган». Усе апраналіся ў вывернутыя кажухі, «цыганы» вымазывалі твар сажай, павязвалі каляровыя хусткі.
Калядаванне пачыналася на другі дзень. Калядоўшчыкі збіраліся з надыходам цемры і з песнямі абыходзілі па чарзе ўсе хаты. Яны заходзілі ў двор і пачыналі спяваць віншавальныя, хвалебныя песні гаспадару, гаспадыні і іх дзецям, жадаючы ўсяго найлепшага. Кожная сям’я чакала гэтага моманту, таму гаспадар хутка выходзіў на ганак і запрашаў гасцей у дом, дзе разгортвалася сапраўдная тэатральная імпрэза. Галоўнай гераіняй яго была «каза» — у старажытнай славянскай міфалогіі яна лічылася сімвалам урадлівасці і дабрабыту сям’і. Яна кідалася то на калядоўшчыкаў, то на гаспадароў, бадала дзяцей. А потым раптоўна заціхала і падала на падлогу. Калядоўшчыкі кідаліся да казы, спрабавалі ажывіць яе. Але нічога не выходзіла. І тады нехта пачынаў песню: «Ой, пан ідзе, Каляду нясе, тры кускі сала, каб каза ўстала». Пачуўшы гэта, гаспадыня ішла ў каморку і выносіла калядоўшчыкам пачастункі. Убачыўшы іх, каза «ажывала». Госці з развітальнай песняй пакідалі хату.
Рытуальная смерць казы сімвалізавала сабой заканчэнне, «смерць» старога года, у якім пажадана было пакінуць ўсе нягоды, хваробы, страты, крыўды. Ажыўленне казы было сімвалам пачатку новага года, новага жыцця
З часу распаўсюджвання хрысціянства калядаванне пачало набываць іншы сэнс. Калядоўшчыкі пачалі ўспрымацца як старажытнаіўдзейскія валхвы, якія былі сведкамі з’яўлення на небе Віфлеемскай зоркі, што прывяла іх да месца нараджэння Сына Божага. Цяпер яны хадзілі па вёсках і апавяшчалі пра цудоўную падзею — Раство Хрыстова. А шлях да кожнага дома, які ўспрымаўся як месцазнаходжанне Бога, веры, надзеі, любові, асвятляла і паказвала зорка, якая стала абавязковым атрыбутам абраду. Каляды з «зоркай» святкавалі ў тых рэгіёнах Беларусі, дзе ў асноўным пражывалі каталікі. Яны выконвалі царкоўныя песні на аснове евангельскіх гісторый.
Калядоўшчыкі Горацкага павета, Магілёўская губерня, пачатак ХХ стагоддзя
Прыход калядоўшчыкаў азначаў шчасце, здароўе, дабрабыт сям’і напрацягу ўсяго года. Калі калядоўшчыкі па нейкіх прычынах не прыходзілі ў хату, гэта лічылася вялікай непавагай і прадвеснікам розных бед для сям’і. Выключэннем была толькі адна старажытная традыцыя, згодна з якой калядоўшчыкі не хадзілі ў хаты тых, у каго яшчэ не прашоў год пасля смерці каго-небудзь з сям’і.
Боты, паленцы і іншыя прылады для каляднай варажбы
Калядныя дні лічыліся магічнымі, таму варажба была іх абавязковым атрыбутам. Варажылі ў асноўным маладыя дзяўчыны, каб даведацца, калі пойдуць замуж і як будзе выглядаць іх жаніх. Часам варажылі сталыя жанчыны, якія клапаціліся пра дабрабыт у сям’і. І нават хлопцы часам хацелі даведацца пра сваіх нявест.
Спосабаў варажбы было вялікае мноства. Самы вядомы з іх — кідаць боцік з левай нагі праз плячо. У які бок глядзеў насок, адтуль і павінен быў прыйсці жаніх. Варажылі дзяўчаты і на паленцах — бралі з кастрышча адно, не гледзячы на яго, і па ім вызначалі, якім будзе будучы муж. Калі палена траплялася гладкае, значыць, і жаніх будзе прыгажуном, калі шурпатае — непрыгожым. Калі палена было з сучкамі, значыць, будучы муж будзе з вялікай сям’і. Крывое палена азначала непрывабнасць суджанага.
З’яўляўся шанец выйсці замуж і ў той дзяўчыны, што змагла абхапіць цотную колькасць дошачак плота
Сваю будучыню ў адзін з калядных вечароў можна было падслухаць пад вокнамі. Дзяўчыны ішлі да чужой хаты і хаваліся каля яе. Калі чулі, што гаспадар казаў «ідзі», гэта азначала хуткае замужжа. Калі дзяўчына чула, як у доме нехта казаў «сядзі» або «сядай», ёй наканавана было прасядзедь гэты год у дзеўках.
Ёсць шэраг калядных абрадаў варажбы, якія звязаныя з жывёламі. Да прыкладу, гаспадыня пякла аладкі і кожная дзяўчына брала сабе па адной. Затым адчыняліся дзверы, аладкі клаліся на парог і ў хату запускаўся сабака. Чыю аладку ён хапаў першай, тая і павінна была хутка стаць нявестай.
Яшчэ адным прадказальнікам лёсу быў певень або курыца. У пакоі ставілі ваду, люстэрка і насыпалі жыта. Ад таго, да чаго раней падыдзе птушка, залежыла, які ў дзяўчыны будзе жаніх. Калі птушка пачынала кляваць зярно — будзе багаты, глядзелася ў люстэрка — прыгожы, пачынала ваду піць — п’яніца.
Вечар перад Новым годам
У вечар перад Новым годам (у праваслаўных — перад Старым Новым годам) святкавалі багатую, або шчодрую куццю. Кожная гаспадыня імкнулася прыгатаваць як мага больш мясных страў, каб сустрэць Новы год у поўным дастатку і каб увесь наступны год быў сытым. У гэты вечар таксама чакалі незвычайных гасцей. У вёсках па хатах хадзілі дзяўчыны і праводзілі абрад шчадравання. Яны выбіралі самую прыгожую сярод сябровак, апраналі яе ў святочны ўбор, а на галаву надзявалі вянок, упрыгожаны стужкамі. Дзяўчыну-прыгажуню называлі «шчодрай». Калі яна заходзіла ў хату, то гэта абяцала гаспадарам у новым годзе багатае жыццё, шчодры ўраджай, захаванне хатняга дабрабыту. Падчас абыходу вёскі дзяўчыны спявалі тыя ж песні, што і калядоўшчыкі на першую куццю.
Нашыя дні. Экафест «Шчадрэц на раёне» ў Каменнай горцы, Мінск
На наступную раніцу да абрадавых абыходаў далучаліся самыя маленькія — вясковыя хлапчукі, якія выконвалі абрад «засеўкі», які на думку нашых продкаў прыносіў добры ўраджай на наступны год. Хлопчыкі хадзілі па хатах і «засейвалі» збожжам чырвоны кут і саміх гаспадароў. Для «пасеву» выкарыстоўвалі спецыяльныя або звычайныя пальчаткі ці адарваны ад старой кашулі рукаў, куды загадзя насыпалі жыта, пшаніцу або ячмень. Часам насілі два такія рукавы: у другі гаспадары клалі пачастункі і дробныя грошы.
Апошні дзень Каляд і вяртанне да звычайнага жыцця
Трэцяя куцця адзначалася напярэдадні Вадохрышча. Гэты вячэра не была доўгай. Людзі елі паспешна, спадзеючыся, што летам так жа хутка справяцца з асноўнымі палявымі працамі. Застолле заканчвалася жартоўнай гульнёй-абрадам. Гаспадыня брала качаргу і злёгку тузала ёй гаспадара. Той хутка падаў. А гаспадыня тым часам гаварыла: «Каб так хутка снапы ў гадзіну жніва падалі». На гэтым Каляды заканчваліся, і людзі прыступалі да сваёй паўсядзённай працы.
Адзначаць Каляды — адна з прыгожых старажытных традыцый Беларусі. Многія унікальныя калядныя абрады, якія захаваліся ў розных рэгіёнах краіны, прызнаныя гісторыка-культурнай каштоўнасцю нашай краіныі. Часам святкаванне Каляд гуртуе людзей і ў гарадах, няхай і ў больш сучасным фармаце. Таму хочацца спадзявацца, што з часам традыцыі гэтага свята будуць толькі ўзбагачацца.
Спасибо, что дочитал до конца. Мы рады, что были полезны. Чтобы получить больше информации, посмотри ещё:
Святы і абрады беларусаў
Калі на Каляды прыгравае, быць зялёнаму году.
Калядныя святы пачыналіся з дня Божага Нараджэння — Раства. Калі першая зорка з’яўлялася на небе, уся сям’я садзілася за стол, засланы белым абрусам, пад які клалі сена. Стравы на стале былі посныя, абавязкова варылі куццю — кашу з круп. Запаліўшы свечку і памаліўшыся, пачыналі вячэраць. З гэтага дня па сяле хадзілі калядоўшчыкі — юнакі і дзяўчаты, пераапранутыя ў цыганоў, казу, жорава, кабылу. Калядоўшчыкі спявалі песні-калядкі, скакалі пад скрыпачку і бубен, у заключэнне выконвалі велічальную песню гаспадарам дома з самымі шчодрымі пажаданнямі, а ў адказ атрымлівалі пачастункі.
Грамніцы — палавіна зіміцы.
Свята сустрэчы зімы і лета. Якое надвор’е на Грамніцы, такая будзе і вясна. Пасля гэтага дня пачыналі рыхтавацца да работ у полі. У царкве ці касцёле асвячалі грамнічныя свечкі. Яны лічыліся ахоўнымі — гаспадар з дапамогай гэтых свечак «асвячаў» хату і ўсю гаспадарку, выпальваючы імі невялікія крыжыкі на дзвярах і варотах. Верылі, што грамнічныя свечкі ратуюць будовы ад удару маланкі. З грамнічнымі свечкамі тройчы абыходзілі свойскую жывёлу на свята Юр’я, іх запальвалі на засеўкі, з імі абыходзілі хаты на Іллю і Багача, сустракалі маладых на вяселлі, дзіцятка на радзінах, клалі ў руку нябожчыку, ішлі шукаць папараць-кветку на Купалле.
Масленка, масленка, нясі сыру, масла нам, каб зімачка згасла!
Старажытнае язычніцкае свята. У гэты тыдзень праводзяць зіму. Сёння Сырны тыдзень болей вядомы як Масленка. Шмат стагоддзяў у беларусаў сыр быў самым папулярным прадуктам i сiмвалiзаваў нараджэнне новага жыцця. У гэты тыдзень дзяўчаты і хлопцы ладзілі гушканне на арэлях, коўзанне з горак на санках. Верылі, што чым вышэй узляціш на арэлях, чым далей скоцішся з горкі — тым даўжэйшы будзе лён. На Масленку ласуюцца блінамі, спяваюць масленічныя песні.
Благаславі, Божа, вясну заклікаці, лета сустракаці!
Першае вясновае свята. Дзяўчаты збіраліся на ўзгорках (каб было бліжэй да неба) і спявалі вяснянкі — песні, у якіх клікалі вясну. Вадзілі карагоды, спальвалі пудзіла зімы, як на Масленку. Падчас спеваў вяснянак і гукальных карагодаў дзяўчаты падкідвалі ўверх печыва ў выглядзе птушак — жаўрукоў, кулікоў, буслоў, што павінна было, як і спевы, хутчэй выклікаць надыход вясны.
Беларускае народнае свята, звязанае з сустрэчай вясны, лічыцца праявай татэмізму. Уключае ў сябе шэсце пераапранутых з удзелам мядзведзя і святочны абед, імітуюцца звычкі жывёлы. Святкуецца 24 сакавіка перад Дабравешчаннем. Назва свята паходзіць ад камоў (літаральна: есці камы) — сушаны рэпнік, аўсяны кісель, якія лічыліся ласункам лясной істоты.
На Дабравешчанне дзеўка касу не пляце, а птушка гнязда не ўе.
Нашы продкі лічылі, што ў гэты дзень прыходзіць вясна. Гэта свята прылёту бусла і ластаўкі. Шчасціла таму, хто ўбачыць першага бусла, які ляціць, а не стаіць. Гаспадыня падымалася раней мужа, каб выканаць абрад «развязвання сахі». Пасля абеду «гукалі вясну». Дзяўчаты збіраліся ля гумнаў і лазняў, забіраліся нават на стрэхі і спявалі вяснянкі. Разводзілі невялікія вогнішчы, вадзілі вакол іх «танкі» (карагоды). Гаспадыні пяклі печыва ў выглядзе птушак. У гэты дзень не дазвалялася працаваць.
У гэты святочны дзень у царкве ці касцёле асвячалі галінкі вярбы, неслі іх дадому і злёгку сцябалі імі дамашніх, перш за ўсё дзетак, і прыгаворвалі:
За тыдзень — Вялікдзень.
Будзь здароў, як вада,
Будзь здароў на ўвесь год! Людзі верылі, што такім чынам чалавеку перадаецца моц і прыгажосць гэтага дрэва. Частку асвечаных галінак клалі за бажніцу, утыкалі ў сцены, вокны. На працягу ўсяго года асвячоныя галінкі вярбы выкарыстоўваліся: кожная гаспадыня выганяла на Юр’я сваю карову на пашу, злёгку сцябаючы па баках галінкай, з вербачкай селянін выходзіў засяваць поле, садзіць бульбу.
Вярбная галінка была патрэбная падчас першага грому. Каб не баяцца навальніцы, імкнуліся з’есці па адной пупышцы, а затым легчы на зямлю і перакуліцца. Пачуўшы грымоты, гаспадыня запальвала грамнічную свечку, а вербныя галінкі клала на падаконнік з таго боку, адкуль насоўваліся дажджавыя хмары.
Галінкі ніколі не выкідалі, а захоўвалі да наступнай Вербніцы, каб спаліць у печы і попел рассыпаць па градках.
Гэтае свята лічыцца найвялікшым каляндарным святам. Яно складае выключную адметнасць, самабытнасць беларускага абрадава-святочнага каляндара.На гэта свята сутракалі Новы Год па сонечнаму календару. Святкавалася ў дзень вяснавога раўнадзенства. Потым стала перасоўным ад 4 красавіка да 8 мая. Апошняя нядзеля перад святам была Вербная нядзеля. У царкву заносілі галінкі вярбы, якія асвяшчалі святой вадой. Потым прынасілі дамоў і з’ядалі па аднаму пухірку, каб абараніцца ад маланкі, а рэшткі вярбы захоўвалі да наступнай Вербніцы.
Адзначаўся ў чысты чацвер, як частка агульнакаляндарнай традыцыі ўшанавання дзядоў. Гэтае свята больш вядома пад назвай Радауніца (Ра́даніца, Ра́дуніца, Радаўні́цкія Дзяды́, На́ві Дзень) – дзень памінаньня памерлых ва ўсходніх славянаў, на які са старажытных часоў адбываліся трапэзы на магілах бацькоў і блізкіх сваякоў. Назва Наві Дзень паходзіць ад старажытна-славянскага навь – нябожчык.
Праваслаўная Царква ўключыла Радаўніцу ў свой культ.
Радаўніца адзначаецца праз тыдзень пасля Вялікадня, заўжды на аўторак. Спачатку ідуць памінаць блізкіх у царкву, а потым на могілкі. І хоць існуе звычай памінальнай трапэзы, у тым ліку велікоднае яйка пакідаць «для спачылых», Праваслаўная Царква не ўхваляе гэтага звычаю, паколькі лічыцца, што памерлым патрэбна толькі малітва аб упакаеньні душы і добрыя справы ў памяць пра іх.
Юр’я – традыцыйнае свята, якое адзначаецца 6 мая (23 красавіка па старым стылі). Гэта адно з найбольш адметных святаў земляробчага календара, абстаўлена шэрагам урачыстых абрадавых дзеянняў. Свята адзначаецца ў гонар Св. Георгія Пераможцы – заступніка свойскай жывёлы і сялянскай нівы. У хрысціянскія часы ён пераняў рысы і функцыі язычніцкага бога Ярылы. Варыянты назваў свята, прысвечанага гэтаму боству — Ярылавіца, Ярылкі. Веснавы Юрай знаменаваў сабою сапраўдны пачатак вясны. Менавіта з гэтага дня, як лічылі амаль усюды, пачынае кукаваць зязюля. На Юр’е сяляне выходзілі з песнямі і ахвярнымі стравамі аглядаць свае зарунелыя палеткі. З Юр’ем звязваўся, як правіла, і першы выпас жывёлы. Адначасна з апякунствам свойскай жывёлы Юр’я лічыўся валадаром ваўкоў. У народзе ўяўлялі, што Юр’я едзе на белым кані і замыкае пашчы дзікім звярам, пасля чаго тыя менш нападаюць на скаціну. Свята было напоўнена шматлікімі абрадавымі дзеяннямі, песнямі, павер’ямі, прыкметамі апатрапеічнага і заклінальнага характару.
Свята найвышейшага росквіту прыроды. Вядома пад назвай Сёмухі, Тройцы. Святкуецца гэтае свята на семым і восьмым тыдні пасля Вялікадня. Гэтае свята з’яўляецца гімнам маці-прыродзе, сімвалізуе ўласцівае канцу вясны і пачатку лета ўшанаванне зеляніны, дрэў і кветак, што знаходзяцца ў сваім росквіце. Яны – прыроднае атачэнне свята, яго вобразнасць і змест.
Некалі даўно маладыя дзяўчаты з песнямі хадзілі ў лес. Абіралі там маладыя бярозкі і завівалі паміж сабой стужачкамі, каб атрымаліся такія ўпрыгожаныя вароцікі. Пасля праз іх праходзілі. Даследчыкі кажуць, што гэта такі архаічны сімвал таго, што жанчына ўступае ў шлюбны ўзрост і тым яднаецца з прыродай, паказвае сусвету, што яна ўжо гатовая пайсці замуж і нараджаць дзетак.
У разгар лета ў Беларусі адзначаюць Купалле – адно з найстарадаўнейшых народных свят, прысвечаных сонцу і росквіту зямлі. Гэтае свята насычана прыгожымі язычніцкімі звычаямі. Сутнасць гэтага свята засталася некранутай да нашых дзён. Увасабленнем былі ачышчальныя вогнішчы, ачалавечаны вобраз жанчыны Купалы і нават яго дочкі. Сёння згодна з праваславным календаром свята адзначаюць у ноч з 6 на 7 ліпеня, каталіцкім – 24 чэрвеня.
З Купаллем звязана шмат дзіўных легенд і паданняў. У народзе верылі, што ў гэту ноч рэкі свецяцца асаблівым нерэальным святлом, а ў іх водах купаюцца душы памерлых у абліччы русалак. Па зямлі ходзяць ведзьмы, чарадзеі і духі, якія імкнуцца нашкодзіць чалавеку, расліны і жывёлы размаўляюць, а сонца на золку «гуляе».
Убачыць гэтыя цуды, зразумець мову звяроў і птушак можна з дапамогай кветкі папараці, якая зацвітае, згодна з павер’ямі, усяго на імгненне раз у год. Яна давала незвычайную здольнасць бачыць будучыню і знаходзіць усе схаваныя скарбы свету, але раздабыць яе мог толькі вельмі смелы чалавек. Пошук «папараць-кветкі» – адзін з самых таямнічых рытуалаў купальскай ночы.